رأی و تصحیح آن

رأی و تصحیح آن

برای مردم عادی که ممکن است پرونده ای در دادگاه داشته باشند، رأی و حکم معنای یکسانی دارد. اما برای وکیل دادگستری، حقوقدان و قاضی و … اینها معنای متفاوتی دارند.

 اگر رأی دادگاه راجع به ماهیت دعوا و قاطع آن به طور کلی یا جزئی باشد: حکم گفته می شود. در غیر این صورت: قرار نامیده می شود (ماده 299 قانون آیین دادرسی مدنی)؛ اگر حکم صادر شود و به ضرر شما باشد فقط می توان نسبت به آن اعتراض (واخواهی یا تجدیدنظر خواهی) حسب مورد نمود لذا نمی توان دوباره همان موضوع را طی دادخواست مجدد مطرح کرد. اما اگر قرار صادر شود، بجز اعتراض (تجدیدنظرخواهی) می توان همان موضوع را مجددا طی دادخواست دیگری به جریان انداخت.

اگر دادگاه بخواهد رأی صادر کند، ختم رسیدگی را اعلام و ظرف یک هفته رأی صادر می کند. ختم رسیدگی، باید به تاریخ صورتجلسه دادگاه باشد؛ دادگاه می تواند در همان جلسه اقدام به صدور رأی کند. رعایت نکردن مدت زمان یک هفته برای صدور رأی، تخلف انتظامی خواهد بود.

بعد از صدور رأی، مدیر دفتر باید آن را پاکنویس کند و ظرف پنج روز به امضای قاضی برساند.

رأی ممکن است حضوری باشد یا غیابی؛ در صورتی که حضوری باشد ظرف بیست روز قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاههای تجدیدنظر استان است؛ و اگر غیابی باشد ابتدا ظرف بیست روز قابل واخواهی در همان شعبه و سپس ظرف بیست روز قابل تجدیدنظرخواهی در محاکم تجدیدنظر استان خواهد بود.

نکته: اگر رأی به  صورت قرار باشد، همیشه حضوری است، لذا قرار غیابی نداریم.

تصحیح رأی

پس از ابلاغ رأی، اگر معلوم شود در هنگام نوشتن رأی اشکالی وجود داشته، مثلا، اسم خواهان اشتباها نوشته شده باشد یا در قید مبلغ اشتباهی باشد و به طور کلی، اشتباهی که لطمه ای به ماهیت رأی نمی زند، قاضی اگر خودش متوجه شود می تواند رأسا آن را اصلاح کند یا اگر یکی از طرفین درخواست اصلاح رأی را بکند، قاضی بر روی آن درخواست، دستور می دهد و پرونده ثبت مجدد می شود و تحت نظر رییس شعبه (قاضی) قرار می گیرد و نهایتا رأی اصلاحی صادر و ابلاغ می شود. البته اگر اشکال صرفا تایپی بوده باشد، یعنی معطوف به رأی دستنویس قاضی نباشد، مدیر دفتر پس از اصلاح، در حاشیه ی دادنامه نیز توضیح آن را درج و مجددا ابلاغ می کند.

گزارش اصلاحی

اگر در ضمن دعوای مدنی (حقوقی)، طرفین با هم مصالحه و توافق کنند، توافقات آنها عینا در صورتجلسه دادگاه قید و گزارش اصلاحی صادر می شود. گزارش اصلاحی، رأی محسوب نمی شود اما تمام آثار رأی را دارد و چون رأی محسوب نمی شود قابل اعتراض، تجدیدنظرخواهی، فرجام خواهی، اعاده دادرسی و اعتراض ثالث نیست.

سوال: اگر یکی از طرفین نسبت به گزارش اصلاحی ایراد و اعتراض داشته باشد چه باید بکند؟

جواب: در صورتی که دلایل قانونی وجود داشته باشد، می توان دادخواست ابطال سازش نامه یا گزارش اصلاحی را مطرح نمود.

مصطفی محمدی: وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی، عضو کانون وکلای دادگستری مرکز